|
TGC: niet nadelig, wel goedkoper en duurzamer
MARIJE STOMPS
In de pilot Geitenstroop van Boer aan het Roer is onderzocht of tarwegistconcentraat (TGC) een deel van het eiwit in het rantsoen van duurmelkgeiten kan vervangen, zonder nadelige gevolgen voor voeropname, productie en welzijn. Het onderzoeksrapport van de WUR is positief, net als de ervaringen in de praktijk. ‘Alles is stabiel gebleven, terwijl we fors besparen op krachtvoer. Ook denk ik dat de geiten gezonder zijn’, aldus melkgeitenhouder Wim Berkhof, die deelnam aan de pilot.
Dit artikel verscheen op 22 juli 2025 in Nieuwe Oogst. Ga naar het artikel
‘Hypothese klopt, meer onderzoek nodig’
Francesca Neijenhuis is als onderzoeker van Wageningen Livestock Research betrokken bij de pilot Geitenstroop. ‘We hebben de hypothese getest of je tarwegistconcentraat kunt voeren aan melkgeiten, zonder nadelen voor gezondheid en productie. Dit blijkt het geval.’
Bij de pilot, die in 2023 werd gehouden, kreeg een testgroep op twee melkgeitenbedrijven TGC door hun rantsoen gemengd. ‘De pilot is gedaan op twee bedrijven, die onderling heel erg verschillen. Het is dus geen algemeen verhaal. Toch is de uitkomst voor beide bedrijven vergelijkbaar: we hebben in de proef de welzijnsparameters en de melkproductie bekeken en de negatieve consequenties van het voeren van TGC voor voeropname, productie en gezondheid waren relatief klein of zelfs afwezig’, vertelt Neijenhuis.
In respectievelijk negen en tien weken kreeg een groep duurmelkgeiten TGC gevoerd. Eenzelfde controlegroep kreeg het oude, vertrouwde rantsoen. Naast voeranalyses en melkmetingen werden welzijnskenmerken bij de geiten gescoord: schone achterhand, gezond uier, soepele gangen, vachtconditie en Body Condition Score. Ook de mestconsistentie is bekeken. ‘Al weten we eigenlijk nog maar weinig over wat dat betekent voor de ruwvoervertering’, stelt de onderzoeker.
Volgens Nijenhuis is verder onderzoek dan ook nuttig. ‘We weten nu dat TGC waarschijnlijk geen negatieve invloed heeft op geiten, maar dit was een korte proef op maar twee bedrijven. Het zou goed zijn om te bekijken wat het voeren van TGC op de langere termijn betekent, bijvoorbeeld voor het ureumgehalte of geiten die net hebben gelammerd. Dat moet ook kunnen, er zijn steeds meer melkgeitenbedrijven die TGC voeren.’
Boer aan het Roer
Bij Regiodeal Boer aan het Roer zijn verschillende pilots gehouden waarbij op veebedrijven in Foodvalley wordt getest met circulair veevoer. Bij de pilot Geitenstroop is op twee melkgeitenbedrijven onderzocht of krachtvoer kan worden vervangen door ‘geitenstroop’, oftewel tarwegistconcentraat.
‘Het geeft een forse besparing op krachtvoer’
Wim Berkhof is één van de twee geitenhouders die meedeed aan de pilot Geitenstroop. Hij had destijds net een voerrobot en vond dit een mooie manier om het voeren van TGC uit te proberen. De pilot werd gedaan met een groep laagproductieve dieren. ‘We hebben ook een midden- en hoogproductieve groep. Inmiddels krijgen die allemaal TGC door het rantsoen, behalve de jonge geiten die net hebben afgelammerd.’
Het mag duidelijk zijn: tarwegistconcentraat voeren bevalt de melkgeitenhouder uit Zwartebroek goed. ‘De geiten vonden het eerst spannend, maar die vinden alles spannend. Daarna aten ze het goed. Bij ons vervangt TGC eiwitrijke brok. We zijn bijna gelijk begonnen met robotvoeren en de TGC, dus ik weet niet waar het precies door komt, maar we zijn zeker een kilo of 8 in krachtvoer geminderd per 100 kg melk. Dat zijn forse besparingen op krachtvoer.’
Financieel voordeel dus, verder veranderde er weinig in de stal, aldus Berkhof. ‘Alles bleef redelijk stabiel. Dat is ook de bedoeling: de productie moet constant blijven en de dieren gezond. Ik denk dat de geiten er gezonder op zijn geworden. Ze vreten goed, krijgen meer ruwvoer en benutten dat beter. Dan kun je rustig wat knijpen in krachtvoer. Voorheen was ik nogal gefocust op brok voeren, nu meer op ruwvoer erin krijgen. Geiten hebben niet voor niets 4 magen, die moeten ze ook gebruiken. De ruwvoerbenutting is nu wel 50 gr DS per dag meer.’
Al met al vond Berkhof de pilot erg interessant. ‘Ik wist niet hoe zoiets ging, dat er zoveel mensen bij betrokken zijn en dat het zo complex is. Ik ben me zeker bewuster geworden van voeren. In de 8 jaar dat we geiten houden, was het vooral bouwen en werken. Nu zijn we met voeding aan de gang gegaan. Dat levert echt wat op.’
Berkhof Melkgeiten
Melkveehouderszoon Wim Berkhof zat eerst in het loonwerk. Levend vee bleef lonken en in 2016 begon hij zijn melkgeitenbedrijf, dat nu 1000 melkgeiten en 380 jonge geiten (elders in opfok) omvat. De geiten worden gemolken in een zij-aan-zij 2×50 melkstal en produceren gemiddeld rond de 1400 kg melk per geit/jaar.
‘Vooral interessant voor grotere bedrijven’
Als leverancier van onder meer vloeibare co-producten voor vee (waaronder tarwegistconcentraat) werkte Duynie Feed uit Alphen aan den Rijn mee aan de pilot Geitenstroop. ‘TGC wordt al wel door meer geitenhouders gevoerd, maar gedegen onderzoek is belangrijk. Meten is weten’, stelt nutritionist Harry Snitselaar.
Het voeren van TGC op de pilotbedrijven heeft niet negatief uitgepakt, concludeert ook Snitselaar uit het verschenen onderzoeksrapport. ‘Je kan het dus gebruiken om andere eiwitrijke producten in het rantsoen te vervangen en je carbon footprint te verlagen.’
De nutritionist stelt wel dat het samenstellen van het rantsoen met TGC maatwerk is. ‘De voeropname op beide bedrijven was behoorlijk verschillend. Dat heeft ook te maken met op welke manier je voert, hoe vaak per dag, de kwaliteit van de graskuil, andere bijproducten, et cetera.’
Daar stipt Snitselaar meteen een kanttekening aan van het voeren van TGC: het vloeibare product wordt per lading van 35 ton geleverd en moet worden opgeslagen in een silo. Om het goed door het rantsoen te mengen is een voerrobot of voermengwagen nodig. ‘Dat vraagt wel een investering. Een geitenbedrijf moet voldoende omvang en voersnelheid hebben. Zeg maar vanaf zo’n 1000 geiten.’ Daarvan zijn er steeds meer, omdat de melkgeitensector een enorme ontwikkeling doormaakt. ‘TGC wordt al wel zo’n 10 tot 15 jaar gevoerd aan rundvee en varkens, maar nu zien we het dus ook steeds meer bij geiten.’
Geitenhouders kunnen volgens de nutritionist vrij eenvoudig (laten) uitrekenen of het voeren van TGC loont. ‘Je kan zo’n 5,5 tot 9% van het droge stof-aandeel in het rantsoen vervangen. Dan kun je minder soja of brok voeren. Dat scheelt heel wat, zonder dat de productie of de diergezondheid eronder lijdt.’
Tarwegistconcentraat
TGC, ook wel geitenstroop genoemd omdat het vloeibaar en plakkerig is, komt vrij bij de productie van bio-ethanol. Het is rijk aan eiwit, maar arm aan zetmeel en suiker. Het is voordeliger dan soja of eiwitrijke brok en heeft, omdat het een circulair restproduct is, een lage carbon footprint.
