|
Hieronder vindt u de vragen en antwoorden bij het webinar over Nieuwe Verdienmodellen. Meer weten over het thema Verdienmodellen en/of luisteren naar de podcasts? Kijk op onze pagina Verdienmodellen.
1.Zeker kan het verdienmodel nu al anders. Kennis en data wordt nu van de boerderij gehaald, zonder dat de boer er geld aan verdient. Hoe kijkt Gerdien daar tegenaan?
Ja, dat is een probleem. Misschien is het te laat, misschien nog niet. De boer moet proberen aan het roer te blijven staan, in de keten, maar ook op gebied van data. Strak onderhandelen, slim samenwerken in de sector, thema blijven benoemen. Vraagt zeker aandacht.
2.Hoe zorgen we ervoor dat dit soort ondersteuning en subsidie van bijvoorbeeld onderhouden landschap niet na een paar jaar weer verdwijnt maar structureel is? Anders gaan veel boeren niet bewegen.
Eens! Is niet morgen geregeld. We werken aan bewustwording, lobby, veel goede gesprekken, herstructurering geldstromen met als doel structurele lange termijn waardering diensten, rechtstreeks, of via product, maar die laatste lijkt op korte termijn niet haalbaar
3.Wat is een ‘substantiële vergoeding voor een gemiddeld gezinsbedrijf volgens jullie? Bijvoorbeeld bij stapeling van vergoeding voor biodiversiteit en koolstofvastlegging in de bodem?
Dat zijn eigenlijk twee vragen:
Vergoeding gezinsbedrijf: lastig…. Eigenlijk zou je in beeld moeten brengen hoeveel uren alle gezinsleden werken en dan kijken wat er per uur verdiend wordt? Is dat een passend uurtarief? Daarnaast is natuurlijk de invloed van eigen vermogen en vreemd vermogen groot: als je geen hypotheek of pachtkosten hoeft te betalen scheelt dat een slok op een borrel.
Stapeling van vergoedingen lijkt inderdaad de snelste weg naar een betere beloning voor bodembeheer, ecosysteemdiensten, landschap, biodiversiteit.
4.Een gelijk speelveld is heel lastig, omdat productie nu naar buiten Europa wordt gedrukt. Wat is jullie visie daarop?
Dat klopt, het is lastig. Maar heeft wel de aandacht in Europese politiek. Eerste stap is in kaart brengen, daar is een begin mee gemaakt. Nederland is op veel vlakken gemiddeld geen kampioen kostprijs meer, sommige bedrijven redden het wel, vaak door combinatie efficiëntie en groot aandeel eigen vermogen.
5.Ik pleit voor meer aandacht voor het toekennen van een economische waarde aan de mineralen op de boerderij. Wat vinden jullie?
Wij zien dat er goed en waarschijnlijk anders dan nu moet worden gekeken naar de toegevoegde waarde van een boerenbedrijf. Slim omgaan met mineralen in het algemeen past prima bij kringlooplandbouw, en kan aan de opbrengstenkant een meerwaarde opleveren, maar zou ook aan de kostenkant via besparingen voordeel kunnen opleveren. Daarnaast is er een gezondheidsaspect, gezondheid van bodem, dier en product kan, mits onderbouwd, wellicht meerwaarde opleveren.
6.De boer wordt nu op alle mogelijke manier in een kwaad daglicht gezet. Produceren voor export, megastallen, ed. Is dit niet een oneerlijke wijze om land op te offeren aan woningbouw, natuur en energieopwekking?
Het lijkt er meer op dat ‘de landbouw’ verantwoordelijk wordt gehouden voor bijvoorbeeld veel stikstofuitstoot. Dat is deels terecht omdat de landbouw via kunstmest en veevoer veel stikstof aanvoert. Het imago van ‘de boer’ is nog steeds goed. Het is ook een beetje de vraag wie er het meeste heeft verdiend aan kunstmest en veevoer. Met Boer aan het Roer zetten wij in op behoud van boerenbedrijven, de brede zoektocht naar de toegevoegde waarde van boerenbedrijven. Om extensiever en natuurinclusiever te kunnen boeren heeft de boer toegang tot landbouwgrond nodig, deze moet ofwel zeer betaalbaar zijn ofwel moet de boer beloond worden voor een positieve bijdrage aan een groen achterland bij de steeds groter wordende steden en voedselzekerheid voor de mensen die daar wonen. Er zit ergens een ondergrens aan het opofferen van landbouwgrond, maar wanneer we die bereiken weet niemand….
Wat we beter kunnen doen is laten zien hoe belangrijk de landbouw is. Dat verhaal kunnen we beter vertellen. Ook kunnen we beter laten zien waar het geld blijft hangen en waar het te weinig terecht komt. Lees bijvoorbeeld in onderstaand artikel van Follow the Money dat maar 8% van de het geld dat een consument betaalt voor kip bij de boer terecht komt. Dit soort artikelen helpt bij brede bewustwording. https://www.ftm.nl/artikelen/boer-en-veehouder-ontzien
7.Er doen veel erfbetreders mee aan dit webinar. Wat wordt er gedaan voor deze groep, die samen met boeren volgens mij veel zou kunnen op het gebied van waardering maar voor al verdienen?
De erfbetreders zijn van harte welkom om naar dit webinar te kijken en de podcasts te volgen. Wellicht kan er nog meer gedaan worden om de bewustwording te vergroten. We gaan daar nog eens over nadenken.
8.Komen de gepresenteerde trends en thema’s niet voort uit het feit, dat de macht van de inkopers niet wordt doorbroken?
Deels misschien wel, maar deels komt het ook door andere behoeften bij de consument. Die is de verbinding met het eten kwijt. Kinderen schrikken als ze merken dat de melk die uit een uier komt warm is. Ze zijn gewend dat melk uit de koeling komt en koud is. Naar een boerderij gaan is nu ‘beleving’ geworden en niet meer de gewoonste zaak van de wereld. 40 jaar geleden had bijna iedereen nog wel een boer in de familie, dat is sterk veranderd. Het is een goed idee om ‘de klant’ te kennen, weten wat die zoekt en dat te maken. Maar niet teveel, want bij meer aanbod dan vraag daalt de prijs. En dat kennen we al goed genoeg. Dus onderscheidend zijn is echt een interessante strategie, maar het moet wel bij je passen.
9.Als 70% van ons landbouwproduct de grens over gaat/moet. Hoe kan je dan onderscheidend zijn?
Door te onderzoeken wat de klant wil, ook als die in het buitenland zit. Dat maakt het lastiger, maar niet onmogelijk. Het gaat altijd om vraag en aanbod.
10. Ik spreek wel vaak boeren die richting de sociale meerwaarde willen ontwikkelen, maar zij twijfelen of dat rendabel is qua inkomsten. Hoe kijkt u hier tegenaan?
Een nieuw verdienmodel verzin en bouw je niet op een achternamiddag. Daarvoor moet je goed bedenken wat je zelf zou willen en waarom. En daarna moet je echt een goed marktonderzoek doen om je potentiële klanten en de grootte van de markt te leren kennen. Een masterclass produceren in de korte keten kan daarbij helpen. Iemand van Suzanne Ruesink volgde de Masterclass en zij is inmiddels actief met Suzie’s Farm en leidt burgers op als ‘ossenwachters’
11. Meerwaarde natuur is mijn inziens vaak maar tijdelijk vergoeding.
Ja, op dit moment is dat zo. Maar er is wel een trend naar vergoeden van diensten. Agrarisch Natuurbeheer wordt uitgebreid, er zijn initiatieven om boeren te belonen voor koolstofvastlegging etc. Zie bijvoorbeeld www.esti-impact.com www.nieuw-groen.nl. LTO is bezig met Go2Positive, en de Rabo is ook gestart met een koolstofbank en eerste pilots met boeren.
12. Kunnen jullie een beeld schetsen hoe de agrarische sector er over dertig jaar uitziet?
Dat blijft lastig als het gaat om aantallen, maar er is wel een trend naar een ander eetpatroon: minder dierlijke eiwitten en meer plantaardig. Er lijkt een mooie kans voor noten, peulvruchten, groenten en insecten. Langzaam maar zeker worden er minder dierlijke producten gegeten, maar er is wel een trend dat steeds meer mensen ook wel iets meer willen betalen voor dierlijke producten die bijvoorbeeld aantoonbaar lekkerder of gezonder zijn.
13. Er wordt vrij gemakkelijk gezegd, een eigen kaas maken of eigen product vermarkten, maar de investering die dat kost is hoog en als mensen het willen moet er geld en tijd beschikbaar zijn!
Dat klopt, een nieuw verdienmodel organiseer je niet makkelijk. Ook is er op gegeven moment wellicht voldoende eigen kaas in een gebied. Wat we doen met een masterclass is hierover meer informatie geven en boeren begeleiden in die zoektocht. Ook zijn er soms subsidies voor innovaties, ook in de korte keten.
14. In de regio is een ‘strijd om de grond’. En het is best een uitdaging om elk jaar weer voldoende grasvoorraad te kunnen krijgen. Ik denk daarom nog niet aan akkerranden, of een extra groenstrook, al lijkt het me wel mooi en ben ik van mening dat het ook nodig is voor de buitenwereld. Hoe om te gaan met deze twee zaken?
Er gaan boeren stoppen. Het is zaak om grond die daarbij beschikbaar komt zoveel mogelijk beschikbaar te houden voor de blijvende boeren. Die hebben het nodig om aan de wensen van de maatschappij te kunnen voldoen. En de maatschappij moet dus betalen. Dat is wat we uitdragen in dit gebied.
15. We hoeven natuurbeheer toch niet beter te doen? Als het maar aanvullend is!
Er zijn nog behoorlijke uitdagingen in de natuur, bijvoorbeeld bij het op peil houden van dieren en plantensoorten. De grutto en de kievit en de zwaluw wonen niet in het bos, maar op een weide. Dus daar heeft de boer een rol als beheerder van landschap, en ondersteuner van biodiversiteit. Dat kan tegen een beloning, want het kost voer.
