Stand van zaken Proeftuin

[VIDEO] Mestkwaliteit verbeteren met bacteriën van eigen koemest, ammoniakreductie in kalverstallen, insecteneiwit in varkensvoer, nieuwe verdienmodellen; de Proeftuin toont de diversiteit en innovatiekracht in de regio. Door Universiteit Utrecht wordt zelfs een meetnetwerk ingericht om ammoniak- en fijnstofemissies in het gebied daadwerkelijk te meten. In een bijeenkomst begin december praatten we bij over de ontwikkelingen en boerenbedrijven die nog worden gezocht.

Tijdens de online bijeenkomst die speciaal was georganiseerd voor veehouders in de Foodvalley regio. Ging Yvette van Wichen (LTO Noord) in gesprek met de thematrekkers van de Proeftuin over lopende pilots en de planning van de komende periode. Er was volop gelegenheid tot vragen stellen door aanwezige veehouders.

Meer informatie over boerenbedrijven die we nog zoeken voor de proeftuin 

Circulair Veevoer
Innovaties die zijn aangemeld voor dit thema hebben betrekking op alternatieve voedingsbronnen; levende insecten en insectenmeel voor varkens en pluimvee, gebruik van zetmeelrestromen uit supermarktstromen, natte restproducten uit de industrie en diermeelproducten. Annemarie Rebel (WUR) vertelt over de onderzoeksopzet met dergelijke producten. “We zoeken verschillende typen bedrijven om het nieuwe voer te testen ten opzichte van het conventionele voer. Bij een van de pilots kijken we bijvoorbeeld zowel naar de zeugen als naar de biggen. We gebruiken ook sensoren die onder andere beweging in de stal meten.”  Voor dit thema worden nog varkensbedrijven, vleeskuikenbedrijven, leghennenbedrijven en geitenbedrijven gezocht. 

Emissiereducerende maatregelen
Bij dit thema loopt een pilot op ammoniakreductie in een kalverstal. Daarnaast worden verschillende pottenproeven uitgevoerd en worden momenteel verschillende ondernemers begeleid om een SBV aanvraag te doen. Jan Workamp (PEC): “We zijn nog op zoek naar bedrijven uit verschillende sectoren om komend voorjaar om te monitoren op emissies. We willen daar kijken wat voor bedrijfsactiviteiten er plaats vinden en kijken of we managementmaatregelen kunnen achterhalen die bijdragen aan emissiereductie.” Daarnaast worden op korte termijn een aantal leghennenbedrijven gezocht voor een pilot met een mestschuifel. “Deze techniek zorgt ervoor dat mest en strooisel gescheiden worden. We denken daarmee tot 50 procent ammoniak en fijnstof te kunnen reduceren. Het liefst vinden we vier bedrijven in de regio die bereid zijn om mee te denken en mee te doen.” Ook worden leghennenbedrijven gezocht met volières om te onderzoeken hoe de fijnstofproductie tijdens het afdrijven van de mest naar de container verlaagd kan worden.  

Bodem- en waterkwaliteit
Dit thema is dit jaar vlot van start gegaan. Er lopen inmiddels 5 pilots. Richard van Hoorn (WVV): “De eerste resultaten zien we al vanuit de pilots en we hebben zelfs al veldbijeenkomsten gehad zodat agrariërs kunnen komen kijken. Onlangs zijn we op bezoek geweest bij een demoveld van de pilot Vanggewas onder Mais. Van iedere pilot worden video’s en artikelen gemaakt die op de website van Boer aan het Roer te vinden zijn. Iedere boer in de Foodvalley regio is welkom om ook aan te sluiten bij velddemonstraties.”

Ook is dit jaar de Bodemcursus al verschillende keren georganiseerd. Deze wordt ook komend jaar weer gedraaid. Boeren kunnen zich ook aanmelden voor Verdiepingstafels om nog verder in te gaan op kennis en resultaten vanuit de Bodemcursus.

Nieuwe verdienmodellen
Meer dan 25 ondernemers hebben dit jaar al meegedaan aan workshops, masterclasses en podcasts over dit thema. Gerdien Kleijer praat ons bij. “We hebben een webinar over Nieuwe Verdienmodellen georganiseerd en zijn ondernemers daarover gaan interviewen in podcasts. In de Masterclass Produceren in de Korte Keten en de Verdiepende Masterclass Verdienmodellen, Concepten en Korte Ketens worden mensen geholpen om hun bedrijfsplan uit te werken. We horen vooral van ondernemers dat ze ontzettend veel leren over hun klanten en hoe ze die kunnen benaderen.”

Kennisdeling
Met de pilots in de Proeftuin, cursussen, masterclasses en podcasts wordt ontzetten veel kennis ontwikkeld en opgehaald binnen Boer aan het Roer. Om die kennis efficiënt te delen en breder te delen met boeren in de Foodvalley regio is er speciaal aandacht voor kennisdeling. Ilona Baan (LTO Noord): “We steken vooral in op integraal kennisdelen door een zogenaamde cross-over aanpak. Dat houdt in dat we naast bijeenkomsten, video’s en artikelen die we per thema maken, ook bijeenkomsten organiseren waar we verschillende thema’s juist bij elkaar brengen. Het komende jaar gaan we met leertafels aan de slag. Dan gaan we bijvoorbeeld vanuit een pilot met een groepje mensen, experts en studenten aan tafel om aan kennisvragen te werken of concepten verder te ontwikkelen.”

Vanuit Kennisdeling wordt ook communicatie verzorgd richting het bredere publiek om maatschappelijk draagvlak te vergroten. Baan: “Hierin zoeken we ook aansluiting bij de andere sporen van de Regio Deal, namelijk Voeding & Gezondheid en Kennis & Innovatie. Dat is belangrijk om het totale verhaal naar buiten te kunnen brengen, van bodem tot bord.”

Meetnetwerk ammoniak en fijnstof
Een vooruitstrevende ontwikkeling is het inrichten van een meetnetwerk in de regio voor ammoniak en fijnstof. Het meetnetwerk wordt opgezet door de Universiteit Utrecht. Dick Heederik (hoogleraar Universiteit Utrecht): “Er zijn op dit moment maar weinig meetpunten in deze regio. Gezien alle discussies rondom veehouderij is dat een probleem. Wat wij willen is echt fijnmazig meten van de uitstoot in dit gebied met sensoren om een beter beeld te krijgen van de bijdrage van de veehouderij en andere bronnen die daaraan bijdragen. Ook al komen er misschien drastische maatregelen aan, we willen dat beslissingen genomen worden op basis van de juiste informatie.” 

In totaal worden 70 meetpunten ingericht in het gebied bij mensen op het erf en in natuurgebied. Ook worden drie supersites benut om meetgegevens op te halen. Daarnaast wordt een mobiel meetnetwerk ingericht om resultaten van pilots in de Proeftuin te meten.